O Σοσιαληστής Οικονομολόγος

Ρε δεν πληρώνω λέμε!!

Την προηγούμενη εβδομάδα είχα πιάσει το θέμα των φόρων και το τι σημαίνει ανταποδοτική φορολόγηση. Κακά τα ψέμματα όμως, περισσότερο ενδιαφέρον εισέπραξα για το τελευταίο ερώτημα, του πότε έχω το ηθικό δικαίωμα να μην πληρώσω.

Λέω ηθικό, γιατί η φορολογία είναι νόμος του Κράτους, οπότε νομικά δεν έχω ποτέ το δικαίωμα να μην πληρώσω ένα φόρο ή ένα τέλος, εκτός αν αυτό είναι αντισυνταγματικό. Βέβαια η συνταγματικότητα των φόρων είναι πάντα λίγο σχετική και θα εξηγήσω γιατί σε λίγες σειρές.

Ας πάρουμε τον ΕΝΦΙΑ ή Χαράτσι όπως είχε βαφτιστεί όταν πρωτοβγήκε. Σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι αδύνατο να φορολογηθεί μια βάση (βάση είναι το ποσό ή αντικείμενο, πάνω στο οποίο υπολογίζεται το ποσό του φόρου. Π.Χ. για τον φόρο εισοδήματος, βάση είναι το ετήσιο εισόδημα) δύο φορές. Όταν αγοράσατε ένα σπίτι, πληρώσατε τον φόρο μεταβίβασης, που είναι ο φόρος για την απόκτηση της νέας σας περιουσίας. Οπότε δεν γίνεται να μπει άλλος πάνω στο ίδιο σπίτι, σύμφωνα με το Σύνταγμα, σωστά; Λάθος, ο ΕΝΦΙΑ δεν είναι φόρος πάνω στην αξία (ή υπεραξία, όπως και να το πείτε...) του σπιτιού, είναι φόρος πάνω στην χρήση του. Για αυτό έρχεται με την ΔΕΗ. Εφόσον έχετε ρεύμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το σπίτι, επομένως θα το πληρώσετε.... πληρώνετε... να δούμε αν και πότε θα καταργηθεί.

Αν διαβάζετε για να δείτε αν υπάρχει νόμιμος τρόπος να μην πληρώσετε φόρους, εδώ μπορείτε να σταματήσετε. Δεν υπάρχει. Δυστυχώς δηλαδή. Αλλά επειδή ότι είναι νόμιμο δεν είναι απαραίτητα και ηθικό, ας δούμε την ηθικό όψη του νομίσματος. Πότε θα είχα το ηθικό δικαίωμα να «κλέβω» την εφορία;

Ένα απλό και γρήγορο παράδειγμα ανταποδωτικής φορολόγησης. Το κράτος παίρνει σαν φόρο 1 € από κάθε κάτοικο μιας πόλης 100.000 κατοίκων. Με τα 100.000 € που μάζεψε έφτιαξε μια γέφυρα, η οποία βελτίωσε την μετακίνηση ατόμων και αγαθών, με αποτέλεσμα η κίνηση στα μαγαζιά της πόλης να αυξηθεί και να βελτιωθεί ο τζίρος κατά 120.000 €.

Βλέπουμε ότι το Κράτος πρακτικά έδωσε περισσότερο από ότι πήρε. Αλλά επίσης είδαμε δυο πολύ βασικά πράγματα.

1.      Το Κράτος δεν έδωσε επίδομα, έκανε ένα έργο που βελτίωσε τις συνθήκες και ωφέλησε την οικονομία. Το ίδιο θα ίσχυε αν έκανε ένα πάρκο, ωστόσο προφανώς θα ήταν δύσκολο να μετρήσουμε το πόσα «χρήματα» κερδίζουν αυτοί που το επισκέπτονται... γι αυτό είπα να είμαι λίγο περισσότερο πρακτικός.

2.      Τα χρήματα που κερδήθηκαν, δεν τα πήραν όλοι οι κάτοικοι της πόλης. Δεν πήρε δηλαδή, ο καθένας 1,2 € πίσω. Απλά βελτιώθηκε η γενική οικονομική κατάσταση και την βελτίωση την καρπώθηκαν, κατά κύριο λόγο, οι έμποροι.

Σε αυτό το παράδειγμα, έχει το ηθικό δικαίωμα κάποιος (προφανώς όχι έμπορος) να αρνηθεί να πληρώσει τον φόρο; Πληρώνει κάτι για να κερδίσει άμεσο όφελος κάποιος άλλος, οπότε ο φόρος για αυτόν δεν είναι ανταποδωτικός, έτσι δεν είναι; Δυστυχώς όχι, δεν είναι έτσι. Βλέπετε ο φόρος δεν χρειάζεται, όπως δείχνει και το παράδειγμα, να είναι ανταποδοτικός καθαρά στο άτομο, αλλά γενικά στην οικονομία. Στο παράδειγμά μας, ένας, ας πούμε, μισθωτός, δεν κερδίζει, άμεσα τουλάχιστον, κάτι από τον φόρο που πλήρωσε. Η Οικονομία όμως έχει κέρδος 20% από το έργο που έγινε, κατά συνέπεια ο φόρος είναι ανταποδωτικός και οφείλει να τον πληρώσει.

Μπορώ να βρω ένα παράδειγμα φόρου που να μην είναι ανταποδωτικός με οικονομικά κριτήρια; Φυσικά, όλοι οι φόροι υπέρ Μονάρχη (ναι είναι λίγο αναχρονιστικό, τι να κάνουμε) δεν ήταν ποτέ ανταποδωτικοί. Με οικονομικά ηθικά κριτήρια, είχες κάθε δικαίωμα να μην τους πληρώσεις. Φυσικά όχι νομικό... Είπαμε, άλλο το νομικό....

Στη σημερινή φορολαίλαπα υπάρχουν πολλοί φόροι που θα έλεγε κανείς ότι δεν είναι ανταποδωτικοί. Μεγάλο μέρος της φορολογίας πηγαίνει όχι τόσο για την παροχή υπηρεσιών και έργων, αλλά απλά για την εξυπηρέτηση του χρέους και ενός αδηφάγου Δημόσιου Τομέα.

Και εδώ... θα σας ξαναστεναχωρήσω... από οικονομικής, πάντα άποψης, ακόμα και αυτό θεωρείται ανταποδοτικό, αφού το Κράτος παίρνει και προσπαθεί να διατηρήσει σταθερή την οικονομική κατάσταση και γενική ζωή. Το ότι δεν τα καταφέρνει και το ότι ουσιαστικά όλο και μειώνει την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει, δεν είναι λόγος για να μην πληρώνουμε φόρους. Το πρόβλημα δεν είναι οι φόροι, το πρόβλημα είναι η διαχείριση.

Δηλαδή η Οικονομική Επιστήμη μας λέει ότι ακόμα κι αν οι φόροι που δίνουμε είναι μεν υπερβολικοί για τις υπηρεσίες που λαμβάνουμε, δεν πρέπει να σταματήσουμε να πληρώνουμε φόρους, αλλά να αλλάξουμε αυτούς που τους διαχειρίζονται...

Κοινώς, αν θέλετε να πληρώνετε λιγότερους φόρους, κοιτάξτε προς την Πολιτική Επιστήμη... η Οικονομική δεν μπορεί να σας βοηθήσει. 

Μάμαλης Νάσος, Οικονομολόγος