O Σοσιαληστής Οικονομολόγος

Από πότε είναι κακό να έχεις πλεόνασμα;

Σίγουρα θα έχετε ακούσει τελευταία την μάχη και την καζούρα που γίνεται από και προς τον ΣΥΡΙΖΑ για τα πλεονάσματα που έχει δεχθεί (ή του έχουν επιβληθεί, αυτό είναι θέμα άλλων και όχι δικό μου).

Το πρώτο που πρέπει να γίνει εδώ φυσικά είναι να ξεκαθαριστεί, τί ακριβώς είναι το πλεόνασμα.

Η Ελλάδα, όπως και κάθε χώρα στο κόσμο με κυβέρνηση που να λειτουργεί (είπαμε, το αν και πόσο λειτουργεί είναι θέμα άλλων), έχει διάφορες λογιστικές καταστάσεις, περίπου σαν ένα νοικοκυριό.

Φανταστείτε μια χώρα που κρατάει ένα βιβλίο Εσόδων – Εξόδων. Αυτό το βιβλίο περιλαμβάνει όλα τα έσοδα μιας χώρας και όλα τα έξοδά της και στο τέλος του χρόνου που κλείνει βλέπουμε αν έχει έλλειμα ή πλεόνασμα.

Οι χώρες που έχουν έλλειμα οφείλουν με κάποιον τρόπο να το καλύψουν και ο μόνος τρόπος σε εκείνο το σημείο είναι ο δανεισμός (από όποιον είναι διαθέσιμος να το κάνει, π.χ. κάποια χώρα μπορεί να «δανειστεί» από την Κεντρική της Τράπεζα εκδίδοντας νέο χρήμα, εφόσον έχει αυτή τη δυνατότητα).

Όπως αντιλαμβάνεστε, μια χώρα με έλλειμα και αδυναμία να δανειστεί (π.χ..... βασικά δε χρειάζεστε παράδειγμα, ξέρετε), έχει πρόβλημα τόσο ταμειακό όσο και βαθύτερα οικονομικό, καθώς δεν θα μπορέσει να καλύψει τις υποχρεώσεις της. Κατά συνέπεια οι Ευρωπαίοι μας επιβάλλουν να μην έχουμε για κάποια χρόνια ελλείματα. Μέχρι εδώ καλά και άγια.

Εφόσον είναι καλό να υπάρχει πλεόνασμα, σημαίνει ότι έχουμε περισσότερα διαθέσιμα χρήματα στο κράτος και δεν δημιουργούμε περεταίρω υποχρεώσεις, ποιό είναι το πρόβλημα που λένε όλοι; Το πρώτο πρόβλημα, το λιγότερο έντονο για τον πολίτη αυτή τη στιγμή, είναι ότι ένα μόνιμο πλεόνασμα είναι πολύ πιθανό σύμφωνα με την οικονομική θεωρία να προκαλέσει πληθωρισμό. Αυτό προφανώς δεν συμφέρει κανέναν μας, αλλά είναι ένας κίνδυνος που θα εμφανιστεί σε μερικά χρόνια και ακόμα και τότε, ίσως να μην μας επηρεάσει σημαντικά (αν και σίγουρα θα επηρεάσει την καθημερινότητα).

Το δεύτερο και βασικότερο πρόβλημα ωστόσο, είναι το εξής. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω λαμβάνονται υπόψιν όλα τα έξοδα και έσοδα της χώρας στον Δημόσιο Τομέα. Δεδομένου ότι τουλάχιστον για το προσεχές μέλλον το κράτος δεν φαίνεται ικανό να εκμεταλλευτεί πλουτοπαραγωγικές πηγές του για να κερδίσει έσοδα, το μόνο που μένει για μια κυβέρνηση για να πετύχει πλεόνασμα σε ένα προβληματικό ισοζύγιο είναι.... να μειώσει δαπάνες (κόψει συντάξεις) ή να αυξήσει τους φόρους (κόψει.... άλλα πράγματα).

Επιπλέον αυτό το πλεόνασμα πρέπει να το κρατήσουμε για αρκετά έτη, ενώ ο περίφημος «κόφτης» θα είναι πάντα εδώ για να το διασφαλίζει.

Καταλαβαίνετε λοιπόν τι έχει να γίνει αν η κυβέρνηση αποτύχει να διατηρήσει το πλεόνασμα ε; (αν όχι δείτε δίπλα). Κάτω μισθοί, κάτω συντάξεις, πάνω φορολογία. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αντιδρούν όσοι αντιδρούν για το πλεόνασμα αυτό (όπως αντιδρούσε και ο ΣΥΡΙΖΑ για αυτό όταν ήταν στην αντιπολίτευση).

Το κακό εδώ είναι ότι.... το πλεόνασμα είναι απαραίτητο. Όχι για συνεχόμενα έτη είναι αλήθεια και όχι σε συγκεκριμένο ποσοστό, άλλωστε αυτά τα σχέδια ποτέ δεν εκτελούνται σωστά, αλλά είναι απαραίτητο για την χώρα να έχει πλεόνασμα. Ένα πλεόνασμα που θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί για την τόνωση της εσωτερικής αγοράς.... αλλά αυτά σε άλλη μέρα. 

Μάμαλης Νάσος, Οικονομολόγος